آراسته: قلم قاصر از بیان عظمت واقعه عاشوراست
«ناصر
آراسته» هنرمند نقاش قلم خود را قاصر از بیان عظمت واقعه عاشورا می‌داند و
می‌گوید: در تابلوی «عاشورا» ابتدا سمبل‌ها و باورهای دینی مذهبی عاشورا
را به صورت فرم‌هایی درآوردم و سپس به صورت منسجم و با توجه به ارتباط
بصری با مخاطب، معنای عظمت عاشورا را در آن قرار دادم.
به گزارش
خبرنگار هنرهای تجسمی فارس، تصویرگری واقعه عاشورا همواره مورد توجه
هنرمندان نقاش و تصویرگر بوده است و هنرمندان دوران مدرن، در تصویرگری
حماسه عاشورا از بیان جز به جز اتفاقات فاصله گرفته‌اند و در بعضی موارد
با لکه‌ای رنگ، عظمت عاشورا را به مخاطب رسانده‌اند.
آنچنان که
تحقیقات درباره تاریخ تصویرگری این واقعه عظیم نشان می‌دهد، در سه دوره
تاریخی تصویرگران سعی بر ارایه آثار خود با محوریت عاشورا داشته‌اند.
نقاشی‌های
پشت شیشه، نقاشی قهوه‌خانه‌ای و نقاشی‌های مدرن، سه نوع نقاشی هستند که
عاشورا در هر کدام از آنها با ویژگی‌هایی تصویر شده است.
نقاشی‌های
پشت شیشه در دوران زندیه و قاجار شکل گرفته‌اند و نقاشی قهوه‌خانه‌ای هم
که با محوریت روایت‌های مذهبی حماسی نقش می‌شده‌اند در اواخر دوره قاجار و
اوایل پهلوی رونق می‌گیرد اما نقاشی‌های مدرن عاشورایی که ما در دوران آن
قرار داریم از تصویرگری جز به جز واقعه عاشورا کمی فاصله گرفته‌اند.
هرچند
که مشهورترین اثر این دوران را تابلوی "محمود فرشچیان " در سال 1355 عنوان
کرده‌اند اما همان‌طور که از نام این دوره پیدا است، در یک دسته‌بندی با
توجه به سبک آثار ارایه شده، آثاری را می‌توان در این دوره گنجاند که از
تصویرگری رئال، عینی، واقعی و جز به جز حماسه عاشورا فاصله گرفته باشند و
به بیان مدرن، انتزاعی و آبستره این واقعه عظیم رسیده باشند.
عاشورا، روز خونین، ذوالجناح، ظهر عاشورا، سقای تشنه، فرات عشق، مسلخ
عشق، زیباترین وداع، علی اصغر، آخرین نماز، روز خونین، انتظار سرخ، حر،
عامل عاشورا و خورشید بر نیزه تنها چند نمونه از عنوان آثاری هستند که در
سال‌های پس از انقلاب و در دوران مدرن با محوریت عاشورا خلق شدهاند. در
بیشتر این آثار هرچند که تصویر دقیقی از عاشورا ارایه نمی‌شود اما می‌توان
گفت که در همه آنها نشانه‌هایی از فیگور انسان و یا در بعضی موارد دست
انسان، اسب و به هرنوعی عنصر جانداری دیده می‌شود که آثار را از گنجاندن
در زمره آثار کاملا انتزاعی باز می‌دارد.
یکی از نقاشی‌های مدرن
در رابطه با عاشورا اثری کاملا انتزاعی از ناصر آراسته هنرمند نقاش است.
در این اثر که در نگاه اول صحنه جنگ و نبرد در روز عاشورا یادآور می‌شود،
با نگاه دقیق‌تر می‌توان نمادها و نشانه‌هایی از عزاداری امروزی را دید.
آراسته
در گفت‌وگو با خبرنگار هنرهای تجسمی فارس درباره اثر "عاشورا " با ابراز
توجه ویژه به حضرت سیدالشهدا و اشاره به ثبت این واقعه بزرگ گفت: ما چگونه
می‌توانیم عظمت و شهامت و بزرگی حضرت امام‌حسین(ع) و یاران ایشان را در
حماسه عاشورا با قلم ناچیز خود نشان دهیم.
وی ادامه داد: برای
نشان دادن این حماسه عظیم از عناصر و موتیف‌های مربوط به زمان حال و
حجم‌هایی مثل علامت، علم، کتل که امروزه در عزاداری‌ها هستند استفاده کردم
و این عناصر به صورت سمبلیک در تابلو مطرح شده تا بتوانند گویای عظمت
عاشورا باشند.
وی قلم خود را قاصر از نقش عظمت این واقعه دانست و
ابراز داشت که تمام تلاش خود را برای نگاشتن این واقعه با استفاده از
موتیف‌های امروزی به کار گرفته است.
هنرمند این اثر درباره نحوه
نقش این تابلو ادامه داد: ابتدا سمبل‌ها و باورهای دینی مذهبی عاشورا را
به صورت فرم‌هایی درآوردم و سپس به صورت منسجم و مرتب با توجه به ارتباط
بصری با مخاطب، معنای عظمت عاشورا را در تابلو قرار دادم.
در این
تابلو علاوه بر پرهای سبز رنگ که به نوعی یادآور عروج و عظمت امام حسین(ع)
نیز هستند در قسمت بالای تابلو کعبه تداعی می‌شود. همچنین کبوترانی نیز
برگرد این کعبه انتزاعی دیده می‌شوند که همراه با علامت‌هایی که ما امروزه
به صورت سمبل استفاده می‌کنیم با رنگ‌های مختلف کار شدهاند که هر کدام در
خور توجه هستند. این تابلو قرینه نیست اما نمادها جوری نگاشته شدهاند که
به چشم مخاطب کاملا متوازن و متعادل می‌نشینند.
اثر یک در یک و
نیم‌متری "عاشورا " در سال 1384 توسط ناصر آراسته در عرض سه ماه خلق شده و
در پاییز 1385در چهارمین دوسالانه بین‌المللی نقاشی معاصر جهان اسلام در
موسسه صبا به نمایش درآمده است. سبک این اثر کاملا انتزاعی و آبستره است و
تمامی رنگ‌گذاری‌ها به وسیله قلمو انجام شده است. این اثر نقاشی در عین
بیان نو و جدید از واقعه عاشورا از لحاظ ساختار و معیار مهارت و ترکیب
بندی رنگی و القای حالت معنوی بسیار ارزنده است.
ناصر آراسته
متولد 1321عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد تهران است و
تا کنون بیش از هفتاد نمایشگاه انفرادی و گروهی در ایران، مکزیک، ونزوئلا،
کانادا و آمریکا برگزار کرده است.
